De Omgevingswet en de omgevingsvisie
Eén loket voor inwoners en bedrijven
Anita van Bommel (l) en Heidy Smit: “De Omgevingswet maakt het voor inwoners en bedrijven makkelijker om hun ruimtelijke plannen te verwezenlijken. Straks is er nog maar één vergunning nodig die dit mogelijk maakt. En belanghebbenden – bijvoorbeeld buren – worden eerder bij een ontwikkeling betrokken. We bereiden ons als gemeente Barneveld voor op de invoering van deze Omgevingswet.”
De Omgevingswet – die naar verwachting op 1 januari 2021 in werking treedt – is een nieuwe wet die het voor inwoners en bedrijven makkelijker maakt om iets te bouwen of te veranderen in de fysieke leefomgeving. Dat is nodig, omdat de huidige wetgeving erg versnipperd en ingewikkeld is. De nieuwe Omgevingswet houdt, meer dan vroeger, rekening met duurzame ontwikkeling en regionale verschillen. En niet onbelangrijk: belanghebbenden worden vroeg bij plannen betrokken. De gemeente Barneveld bereidt zich al een aantal jaren voor op de invoering van de Omgevingswet. Anita van Bommel en Heidy Smit, werkzaam bij de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling van de gemeente Barneveld, vertellen er in deze uitgave van Barneveld Uitgelicht over.
Wat betekent de Omgevingswet voor inwoners?
“De nieuwe wet biedt meer ruimte voor particuliere ideeën. Het doel staat voorop en niet het middel om er te komen”, legt Anita van Bommel uit. “De houding bij het beoordelen van plannen is ‘ja mits’ in plaats van ‘nee tenzij’. Dit betekent dat bij een ontwikkeling niet wordt gekeken welke belemmeringen er zijn, maar wat de mogelijkheden zijn om dit voor elkaar te krijgen”, vult Heidy Smit aan. “En het is de bedoeling inwoners meer te betrekken bij het maken van plannen. Maar ook als een inwoner zelf een plan ontwikkelt, dat de inwoner dit afstemt met de omwonenden”, legt zij uit.
Wat is het verschil tussen de Omgevingswet en de omgevingsvisie?
Anita van Bommel: “De omgevingsvisie is een instrument van de Omgevingswet. Het is een visie voor de lange termijn over alles wat met de fysieke leefomgeving te maken heeft. Dus over bouwen, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer en monumenten. Maar het gaat ook over thema’s zoals duurzaamheid en gezondheid. Wat voor gemeente wil Barneveld zijn in de toekomst? Wat vinden we belangrijk? De Omgevingswet verplicht gemeenten een omgevingsvisie op te stellen”.
De gemeente Barneveld stelde in 2016 de Strategische Visie “Over Morgen en Meedoen” vast. “Deze strategische visie wordt vertaald en verder uitgewerkt in de omgevingsvisie. Het zou immers zonde van al het werk en van de inbreng van zoveel mensen en organisaties zijn om de strategische visie niet langer te gebruiken. Daarom is de Strategische Visie “Over Morgen en Meedoen” terug te vinden op de website over de omgevingsvisie en houden we, bij het maken van plannen, natuurlijk rekening met deze strategische visie”, zegt Heidy Smit.
Wie stelt de omgevingsvisie op?
De gemeenteraad stelt de visie vast. Dit is in de wet geregeld. “Maar de visie wordt samen met anderen gemaakt. Zo worden inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties betrokken. Maar ook partners zoals de Omgevingsdienst De Vallei, het Waterschap Vallei en Veluwe en de Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden. Het is dus niet zo dat de gemeente een visie opstelt en voorlegt aan andere partijen, maar dat de visie samen wordt gemaakt”, licht Heidy toe.
Omgevingswet
- 1 loket voor burgers en bedrijven Willen burgers of bedrijven straks een project of activiteit starten? Dan hoeven zij nog maar 1 vergunning (digitaal) aan te vragen bij 1 loket. Daarna neemt de gemeente of de provincie een beslissing. Zijn de gemeente en de provincie allebei verantwoordelijk voor de vergunningaanvraag? Dan neemt maar 1 van beide de beslissing. Dit is makkelijker voor de aanvrager. Ook is de vergunningaanvraag zo sneller afgehandeld.
- Minder onderzoek Om een vergunning te krijgen voor een ruimtelijk project, moeten burgers en bedrijven onderzoek doen (bijvoorbeeld bodemonderzoek). Door de Omgevingswet zijn onderzoeksgegevens straks langer geldig. Hierdoor is het makkelijker om ze opnieuw te gebruiken. Sommige onderzoeken zijn helemaal niet meer nodig. Dit betekent minder kosten.
- Ruimte voor initiatieven De wet biedt meer ruimte voor particuliere ideeën. Dit komt doordat er meer algemene regels gelden, in plaats van gedetailleerde vergunningen. Het doel staat voorop en niet het middel om er te komen. De houding bij het beoordelen van plannen is ‘ja mits’ in plaats van ‘nee tenzij’. Zo ontstaat ruimte voor burgers en bedrijven om met ideeën te komen.
Wat betekent de visie voor het gemeentelijke beleid van Barneveld?
“De omgevingsvisie biedt aan inwoners en andere partijen duidelijkheid over hoe waarden en kwaliteiten en gewenste ontwikkelingen in Barneveld worden beschermd. De omgevingsvisie vormt de basis voor uitvoeringsprogramma’s, omgevingsplannen en andere besluiten. De visie geeft duidelijkheid over de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende partijen en bevat een concrete uitvoeringsagenda”, zegt Anita.
Wie merken, naast inwoners, nog meer iets van de Omgevingswet?
“Iedereen die iets met de fysieke leefomgeving te maken heeft. Dat kan zijn omdat je zelf iets wilt ontwikkelen, een bedrijf dat wil uitbreiden of een school die het schoolplein duurzaam wil inrichten. Of omdat in je omgeving iemand anders iets wil ontwikkelen. Het gaat ook om andere overheden, zoals het waterschap. Omdat we als overheden ook meer zullen (en moeten) afstemmen en samenwerken. En ook de gemeente zélf zal merken dat de Omgevingswet er is. Het gaat dan om drie grote thema’s. Ten eerste is er een juridische verandering. Er is een nieuwe wet, met nieuwe instrumenten die we zullen moeten opstellen en waarmee we moeten werken. Ten tweede gaat het om digitalisering. Digitalisering is een belangrijk hulpmiddel voor een goede en eenvoudige uitvoering van de Omgevingswet. Initiatiefnemers kunnen digitaal vergunningen aanvragen en meldingen doen en ook gebruik maken van informatie over de leefomgeving. En ten derde gaat het om anders werken. Bijvoorbeeld door te denken vanuit de initiatiefnemer en meer de samenleving te betrekken bij het maken van plannen”, vertelt Anita.
Hoe bereidt de gemeente Barneveld zich voor op de Omgevingswet?
“We zijn met de drie thema’s aan de slag gegaan. Zo zijn we voor het juridische deel bezig met het opstellen van een omgevingsvisie. Voor de digitalisering doen we onderzoek naar de huidige digitale systemen, zodat we weten wat we moeten doen om straks aan te kunnen sluiten bij het “Digitaal Stelsel Omgevingswet” dat straks hét systeem wordt waarmee wij (maar dat geldt dus ook voor andere gemeenten) moeten werken. We houden interviews met diverse partijen, waaronder inwoners, om te bekijken hoe we nú werken en wat we kunnen verbeteren. En daar bereiden we ons, als organisatie als geheel, maar ook als individuele medewerkers, op voor.”
Waar vinden inwoners en bedrijven meer informatie over de omgevingsvisie?
“De omgevingsvisie bevat heel veel verschillende onderwerpen. Daarom is het heel moeilijk om in één keer een nieuwe omgevingsvisie vast te stellen. Stapje voor stapje werken we toe naar één omgevingsvisie. Een eerste stap is het laten zien welk beleid er nu is in de fysieke leefomgeving. Daarvoor lanceren we 1 maart 2019 een speciale website die de komende jaren steeds verder wordt uitgebreid, bijvoorbeeld met nieuw beleid over een onderwerp of door gebiedsgericht beleid te maken, zodat we uiteindelijk één omgevingsvisie hebben.”